Odyseus

Het gezin Uhlmann woont tot januari 1943 aan de Marienbergweg in Oosterbeek en duikt daarna onder. Op 13 januari 1943 staat er in het Algemeen Politieblad de mededeling dat het gezin ‘zonder toestemming van woonplaats is veranderd’. Zo wordt in formele woorden beschreven dat iemand, of in dit geval een heel gezin, in onderduik is gegaan.

Jaren heb ik niet geweten waar ze ondergedoken hebben gezeten, totdat een paar maanden geleden de werkgroep Gedenkstenen Joods Apeldoorn contact met me zocht. Het blijkt dat de familie Uhlmann op Natuurcamping Groot Paradijs in Beekbergen een zomerhuisje had gehuurd. Weet de eigenaar aan wie hij het huisje verhuurde? Het kan haast niet anders dan dat hij op zijn minst vermoedt heeft met wie hij van doen heeft gehad. De zoon van de eigenaar kan zich in 2021 nog herinneren dat het huisje Odysseus heette en dat het door bemiddeling van het verzet aan het gezin Uhlmann wordt toegewezen.

Het gezin Uhlmann heeft hier maar een paar maanden gewoond. Op 15 april 1943 worden ze opgepakt en overgebracht naar het politiebureau in Apeldoorn waar ze worden vastgezet. Stukken uit de strafdossiers tegen de foute Apeldoornse agenten wekt sterk de indruk dat het gezin tijdens een routinecontrole is ontdekt. En wel in het gehuurde zomerhuisje. Er is niets dat wijst op verraad door Otto Foelkel, eigenaar van de camping. 

Drie dingen vielen me niettemin op: Dat Gert niet opgepakt werd (kon hij ontsnappen of was hij ergens aan het werk?), dat het gezin een maand in de Apeldoornse cel blijft (andere opgepakte Joden blijven veel korter, vaak maar enkele dagen, in een Apeldoornse cel) en dat ze, na die maand, overgebracht worden naar de Sicherheitsdienst in Amsterdam (had Fritz misschien ergens diamanten verstopt?).

Gert werd ook opgepakt maar wanneer, waar en onder welke omstandigheden is onbekend. Het gezin is met zijn arrestatie echter weer compleet.

Rob Ruijs