Jules Schelvis
Waar kruizen de levens van Jules Schelvis en Sara Seijffers elkaar?
Sara Seijffers (Apeldoorn, 1915) was sinds 1936 opzichteres in de keuken van Het Apeldoornsche Bosch. Het keukengebouw staat er nog steeds.
Ik schat in dat het haar verantwoordelijkheid was dat het eten op tijd de keuken verliet, maar zeker ook of de Joodse spijswetten werden nageleefd.
Het kan bijna niet anders dan dat Sara volledig op de hoogte is geweest van de spijswetten. Haar vader was immers godsdienstonderwijzer geweest en bestierde een streng religieus pension.
Sara was inwonend in Het Apeldoornsche Bosch en in het jaar dat de nazi’s de macht in Nederland overnamen werd ze 25 jaar. Jules Schelvis, 5 jaar jonger dan Sara, was in de oorlog een onbekende naam in Nederland. Na de oorlog werd hij een publiek figuur: hij interviewde lotgenoten die de gruwelijkheden ook hadden overleefd en zijn verhaal was tot aan het Vredespaleis in Den Haag te horen.
Toen de oorlog begon, hadden Jules Schelvis en Sara beiden een heel ander leven en hetzelfde geldt ook voor de oorlogsjaren. Waar hun levens wel kruisten was op het perron van doorgangskamp Westerbork. Het is dan dinsdag 1 juni 1943 en beiden moeten op transport.
Het is allerminst zeker of ze elkaar die dag hebben gezien of dat hun blikken elkaar hebben gekruist bij het belopen van de ‘Boulevard de Misère’. De kans is natuurlijk klein dat ze samen in één wagon hebben gezeten, maar onmogelijk is het niet. Zouden ze elkaar in dat geval gesproken hebben in die vreselijke uren en dagen in de trein? Samen met 3006 gedwongen passagiers werden Jules en Sara naar vernietigingskamp Sobibor gedeporteerd. Na aankomst zijn de voorbereidingen om Sara te vergassen al in volle gang. Jules daarentegen wordt geselecteerd voor dwangarbeid. Hier gaan de wegen uiteen. Jules Schelvis heeft zich na zijn bevrijding ingezet om zijn verhaal, en daarmee die van al die zes miljoen omgebrachte Joden, aan het grote publiek te vertellen. Sara kreeg deze kans niet. Haar verhaal wordt in Sobibor voor eeuwig het zwijgen opgelegd. Voor Jules Schelvis begint op diezelfde plek een zwarte bladzijde in zijn leven. Jules overleeft de oorlog en overlijdt op 3 april 2016.
Roeland Oudejans-Albers
Foto: Werkgroep struikelstenen Uden