Einde verhaal
Elke ceremonie heeft iets bijzonders. Soms omdat er tientallen schoolkinderen bij aanwezig zijn, soms omdat een eigenaar van een pand, die in eerste instantie bedenkingen had, uiteindelijk met tranen de plechtigheid bijwoont.
Ook het contact met verwanten is bijzonder, bijvoorbeeld omdat een familie duizenden kilometers gereisd heeft om aanwezig te kunnen zijn bij de ceremonie. Hun reis en de steenlegging in Apeldoorn worden gevormd door oude en nieuwe herinneringen aan hun familie.
Eén van de momenten waar ik vaak aan terugdenk, was de ceremonie ter nagedachtenis aan Machiel Ansel (Amsterdam, 1912) en Bertha Ansel-West (Wildervank, 1915), die in het doorgangskamp beviel van hun dochter Elishewa.
Betty, het ‘nichtje’ dat in 1932 geboren werd en bij de ceremonie aanwezig was, sprak met veel liefde over haar oom Machiel. Ondanks de ijzig koude wind, werd iedereen verwarmd door de liefdevolle woorden van Betty. Zij had haar eigen herinneringen aan hem en een moeder die veel over oom Machiel verteld had: “Je nam me mee naar een park met boerderij-achtige dieren”. Er zijn foto’s van haar op de arm van haar oom. Ook zijn er brieven bewaard gebleven die getuigen van een warme familieband. Maar dan is het, zoals ze zei tijdens de plechtigheid, ineens ‘einde verhaal’. De waanzin van een Duitse rijkskanselier zorgde voor een vroegtijdig einde aan het leven van Machiel, zijn vrouw en hun dochter. Dankzij overlevenden zoals nicht Betty kwamen zij weer tot leven en zijn ze in mijn herinnering nooit meer verdwenen.
Roeland Oudejans-Albers
