Contact
contact
Locatie en route
route
zoek
Zoek in de site

in de media

blogs

Nieuws

Benjamin de Wilde - blog

Benjamin de Wilde

In dit en volgende blogs aandacht voor het Apeldoornse politiekorps in oorlogstijd. Op donderdag 7 januari 1943 neemt een medewerker van de Sicherheitsdienst (SD) contact op met het politiebureau in Apeldoorn. Op een adres in Beekbergen heeft de SD 4 Joden opgepakt. Dat nieuws zal op het politiebureau met gemengde gevoelens ontvangen zijn.



En het is ook maar net wie je spreekt. Er zijn tenslotte agenten die uitgesproken anti-Joods zijn. Het is hun taak en misschien ook wel hun passie om zoveel mogelijk Joden op te pakken. De twee bekendste ‘Jodenjagers’ in Apeldoorn zijn Johan Meijer en Jannes Doppenberg.

De zojuist verrichte arrestaties betreffen Benjamin de Wilde (Amsterdam, 1879) en zijn vrouw Marianne de Wilde-Swaap (Amsterdam, 1884), hij wat ouder dan zestig en zij een beetje jonger. Ook zijn zoon Arie de Wilde (Amsterdam, 1913) en diens vrouw Rosina de Wilde-Polak (Amsterdam, 1914), beiden nog geen dertig jaar, zijn hier ontdekt. Arie en Rosina zijn dan pas 15 maanden getrouwd.

En dan wordt het verhaal wat klungelig. De SD verzoekt de politie om de vier arrestanten op te halen. Maar wat blijkt? Er is onvoldoende benzine in de Ford om de rit te kunnen maken en om die reden moet er een alternatief plan komen. Enkele uren laten wordt ‘het gezelschap’ alsnog in een Apeldoornse cel gezet. De twee mannen gescheiden van de twee vrouwen. In opdracht van de Hauptscharführer Becker, een functie bij de SS, moeten zij de volgende ochtend door de marechaussee naar de SD in Arnhem worden overgebracht. Het politierapport is specifiek en meldt: ‘Moeten te 7:15 reisvaardig zijn’.

In Apeldoorn wordt deze casus de volgende ochtend afgerond met de notitie dat de vier Joden die ochtend naar de SD in Arnhem zijn overgebracht. Van enkele agenten uit Apeldoorn weten wij dat zij niet antisemitistisch waren. Voor hen zal elke ontdekte Jood een steek in het hart zijn geweest en zullen met leden ogen hebben moeten aanzien dat er telkens Joden onder begeleiding naar Arnhem of rechtstreeks naar doorgangskamp Westerbork werden gebracht. Het valt op dat de vier familieleden niet meteen naar kamp Westerbork worden gedeporteerd. Het was immers niet ongebruikelijk dat arrestanten de dag voordat er weer een trein vanuit kamp Westerbork naar ‘het Oosten’ vertrok, vanuit een politiecel naar het interneringskamp werden overgebracht. Het duurt in dit specifieke geval twintig dagen voordat de familieleden vanuit hun cel naar het doorgangskamp worden gestuurd. De reden is onbekend gebleven.

Vanaf het moment dat de registratie in het doorgangskamp is voltooid verblijft de familie nog vijf dagen bij elkaar. Daarna worden Arie de Wilde en zijn vrouw Rosina naar Auschwitz gedeporteerd. Dat Benjamin de Wilde en zijn vrouw Marianne nog zeven maanden in Westerbork geïnterneerd blijven, zal ongetwijfeld te maken hebben gehad met het vak dat Benjamin in Amsterdam had uitgeoefend: diamantbewerker. Hun laatste reis gaat naar Sobibor.

Het enige dat het lot van deze familie lijkt te kunnen navertellen zijn oude politierapporten, keurig uitgetypt op voorbedrukt papier.

terug naar overzicht
terug naar overzicht

Draai je telefoon
voor de beste beleving