Zelfmoordpoeder

Aldaar aangekomen zag ik op den hoek van de Beeklustweg - Ugchelseweg een man en een vrouw bewusteloos tegen een heg liggen. Bij deze menschen bevond zich een mij onbekend persoon [lees: Dirk van Raai] waarvan ik weet, dat bij zijn ouders in huis eenige dagen tevoren Joden in huis gearresteerd waren. Deze persoon zeide: ‘Deze menschen hebben iets ingenomen’. Ik ben daarop direct met de auto, vergezeld van die persoon, naar dr. Hernandez gereden en heb hem dit medegedeeld. Deze gaf ons den raad direct het Juliana Ziekenhuis te waarschuwen. Wij hebben in het huis van de dokter het ziekenhuis opgebeld. Ik heb daarop die personen op zijn verzoek naar het ziekenhuis gebracht, waarna ik weer naar het politiebureau ben gegaan. De twee marechaussees zijn bij die menschen achtergebleven.

Gerard Drosterij, de eigenaar van de kruidenierswinkel, legt de volgende verklaring af: In de zomer van het jaar 1943, kwam op een zomeravond de mij bekende Dirk van Raai aan mijn woning, en vroeg of hij op mocht bellen. Ik gaf bedoeld persoon, die een speldje met de afbeelding van H.K.H. de Prinses en van Z.K.H. de Prins op de revers van zijn jas droeg, toestemming hiervoor. Nadat hij verbinding had gekregen, hoorde ik dat hij met het politiebureau in Apeldoorn sprak en om een auto of overvalwagen verzocht, voor het ophalen van Joden. Hij verzocht die wagen te sturen naar de Ugchelscheweg op de hoek van de winkel van Drosterij [dit is ‘exact’ de hoek van de woning van Drosterij met de woning van Heijmensen]. Waar de Joden zich precies bevonden zei hij niet, wel zei hij: ‘Ze zitten in de buurt van de Beeklustweg’. Na dit gesprek vertelde hij mij, dat hij verplicht was te zeggen waar de Joden zaten, want anders zou hij er zelf last mee krijgen. Hij ging daarna naar Heijmensen, die in de Beeklustweg no. 3 te Apeldoorn woont. Hij kwam even daarna weer terug en liep zonder te vragen naar de telefoon en belde weer het politiebureau op. Hij ging na dit gesprek weer naar buiten en ik zag, nadat ik hem gevolgd was, in den tuin van perceel Beeklustweg no. 3 te Apeldoorn, twee menschen, een heer en een dame loopen met de handen om elkaars middel. Ik hoorde de heer iets zeggen van ongeveer deze strekking: ‘Het zal nu wel gauw afgeloopen zijn’. Ik begreep dat dit de Joden waren waarover Van Raai opgebeld had en ik dacht dat de bedoeling van deze woorden was: ‘Wij zullen nu wel gauw opgehaald worden’. Even later bleek mij echter, dat beide personen vergif ingenomen hadden.

Drosterij zegt verder dat Van Raai in het bijzijn van meerdere mensen heeft verteld dat hij twee weken eerder het vergif in Amsterdam had gekocht. ’... en dat het wel snel afgeloopen zou zijn met die menschen, want het werkte binnen een paar uur’. Hij had het vergif meegebracht om ze te redden uit de klauwen van Doppenberg. Ook noemde hij den naam van het vergif, maar die ben ik vergeten. Ik kreeg uit de door hem uitgesproken woorden de overtuiging, dat hij het vergif dien avond had meegebracht en het opzettelijk aan die menschen had verschaft om hun in staat te stellen zelfmoord te plegen.

Dirk van Raai heeft die menschen gezegd, dat ze op den Ugchelscheweg heen en weer moesten loopen, tot de politiewagen kwam. Hij bleef voor ons huis staan en die menschen liepen gearmd op den weg heen en weer. Plotseling vielen ze op de weg neer. Hoe laat het toen was weet ik niet meer, maar het begon al donker te worden.

Het vervolg van de gebeurtenis maakt duidelijk dat omstanders een dokter waarschuwen nadat het echtpaar Verbrugge onwel wordt. Het echtpaar wordt vervolgens naar binnen gedragen bij de woning van (de ouders van) kruidenier Drosterij, gevestigd aan de Ugchelseweg [91]. Opvallend is dat ook Dirk van Raai mee naar binnen gaat: Hij had echter veel praats en is door den dokter uit de kamer verwijderd. De inmiddels aangekomen politie heeft de menschen naar het ziekenhuis te Apeldoorn vervoerd.

‍